تحقیق در مورد مبلمان شهری
مقــدمــه
مبلمان شهری از جمله عناصر سازنده فضای شهری محسوب می شود که کمیت و کیفیت زیبایی،راحتی ،دوام و محل استقرار آن نقش بسیار اساسی در دستیابی به شهری زیبا و سالم دارد شهری که در آن شهروندان احساس آسایش بنمایند و حضور در آن را به نشستن در خانه ترجیح دهند. از آنجا که سه هدف اصلی برنامه ریزی شهری،سلامت،آسایش و زیبایی می باشد لذا دستیابی به هر سه مورد،در کنار توجه به طراحی دلپذیر فضای شهری به دقت و حوصله در طراحی و برنامه‌ریزی مبلمان شهری است.
مبلمان زیبا در فضای نازیبا،جذابیتی نخواهد داشت و فضای زیبایی که در آن مبلمان نازیبا استقرار یابد،جلوه نخواهد کرد بدین منظور طراحی توأم فضای شهر و مبلمان شهری اساس دستیابی به شهر سالم امروزی است. از سوی دیگر توجه به تناسبات انسانی در ساخت مبلمان شهری و نیز توجه به شرایط اقلیمی و مصالح بومی نیز از ضروریات در طراحی مبلمان شهری است. مکان یابی محل استقرار مبلمان،توالی و تواتر چیدمان آن نیز در کیفیت بصری فضا تأثیر مثبتی بر جای می گذارد.
توجه به طراحی مبلمان شهری در دنیا مقوله ای جدید محسوب می شود و تا مدتها در بسیاری از کشورها به عنوان موضوعی غیرضروری مورد بی توجهی قرار می گرفت. در کشور ما نیز به رغم برخی غیر متخصصان این مقوله امری لوکس گرایانه و فانتزی قلمداد می شده است اما افزایش آگاهی شهروندان از یک سو و افزایش متخصصان از سوی دیگر،باعث توجه جدی تر به این مورد گردیده است با این وجود بیشتر انواع مبلمان شهری کشور صرفاً تقلیدی از جوامع غربی است و در طراحی و برنامه ریزی آن به شرایط بومی،اقلیمی و فرهنگی توجه چندانی نشده است به گونه ای که منابع علمی مرتبط با این مقوله بسیار کم بوده،فقدان منبعی جامع که بتواند ایده های جدیدی به خوانندگان ارایه نماید بسیار محسوس است. متخصصان رشته های طراحی شهری،برنامه ریزی شهری،معماری،شهرسازی،طراحی صنعتی،جامعه شناسی،عمران و … به صورت تجربی دست به طراحی مبلمان شهری می زنند ولی از آن جا که این عمل در اکثر موارد از اصول خاصی پیروی نمی‌کند،در هر کوی و برزن شاهد سلیقه های متفاوت در این عناصر شهری پرداختن به مقوله ای که ادبیات علمی آن بسیار محدود است هم عیب است و هم حسن؛ ایراد اساسی محدودیت منابع است و مزیت آن تازگی مطلب و کمک به غنای طراحی مبلمان شهری. لذا نگارندگان این کتاب به دلیل کمبود منابع علمی تهیه،تدوین و تألیف کتابی نسبتاً جامع در این خصوص را وجهه همت خویش قرار دادند وتلاش کردند تا ضمن بهره گیری از منابع علمی،تجربه های شخصی خود را که در سالها تحقیق در این زمینه به دست آمده به این اثر بیفزایند.
در این اثر بیش از یکصد سایت اینترنتی مورد بررسی جامع قرار گرفته است تعداد بی شماری تصویر را از شهرهای کشور و برخی از کشورهای جهان مستقیماً تهیه و صدها طرح را در محیط های گرافیکی طراحی نموده ایم تا رضایت بیشتر خوانندگان را جلب نماییم،ماهیت موضوع اقتضا می نماید که بیشتر مصور و آراسته به طرح و عکس باشد تا نوشته و متن،لذا به رغم نگارندگان انبوهی تصاویر یا طرح های داخل متن،موجب غنای بیشتر این اثر گردیده است.
با وجود تلاش خستگی ناپذیر در زمینه تألیف این کتاب این اثر خالی از اشکال نیست و قطعاً عنایت اهل فن در راهنمایی بی دریغشان ما را در دستیابی به هدف جامعیت این اثر درچاپ های بعدی یاری خواهد رساند.
2-1 نیمکت ها و نقش آن در زیبا سازی فضاهای شهری
2-1-1 مکان یابی و طراحی نیمکت ها و سکوها
در شهرهای امروزی مکان های نشستن از عناصر مهم مبلمان به حساب می آیند و برنامه ریزان و طراحان با مجهز کردن فضاهایی از شهر با این عناصر،محیطی جهت توقف،آرامش،گفتگو و تعامل اجتماعی که از نیازهای انسان امروزی است به وجود می آورند. انواع مبلمان با کاربری نشستن عبارت است از:نیمکت ها،خمیدگی ها،لبه ها،سکوها و… همواره باید در طراحی این مکان ها موارد زیر را در نظر گرفته شود:
1- راحتی
2- سادگی شکل
3- سادگی اجزاء
4- سهولت نگهداری
5- دوام رنگ و جلا
6- مقاومت در مقابل تخریب(هادوی،سارا،پیام سبز،شماره 9-8،ص 21)
7- تنوع و خلاقیت
8- هماهنگی با محیط
9- هماهنگی با سایر مبلمان موجود
همواره باید در مکان یابی محل های نشستن دقت فراوانی مبذول داشت تا ضمن فراهم کردن آسایش کاربر،از ایجاد مزاحمت برای سایر افراد نیز جلوگیری شود. بدین منظور معمولاً مکان هایی انتخاب می‌شود که دارای خصوصیات کلی زیر باشد:
1- تا حد ممکن از باد و سایر عوامل جوی در امان باشد.
2- از مناظر محیطی بهره مند گردد.
3- حداقل منظر دوسویه داشته باشد.
4- به افراد گزینه های متنوعی برای انتخاب ارایه دهد مانند: آفتاب،سایه،آرامش.
5- در تلفیق با سایر مبلمان ضروری یا نزدیک آنها باشد.
2-1-2 ابعاد و تناسبات
در اکثر موارد نیمکت ها در اندازه و سایز های متفاوت طراحی ساخته می شود ولی معمولاً رعایت یک سری اصول و قواعد الزامی است به عنوان مثال برای استفاده بهینه و فراهم کردن آسایش کاربران اندازه های زیر برای ساخت مکان های نشستن (به خصوص در مدت زمان طولانی) توصیه می شود.
1- ارتفاع نیمکت 50-45 سانتی متر
2- عمق نیمکت 48-42 سانتی متر
معمولاً نیمکت های معمولی 2/1،18/1،4/2 و … متر طول دارند. اگر طول نیمکت ها بیش از اندازه طویل باشد برای دراز کشیدن مورد استفاده خیابانگردها قرار خواهد گرفت بنابراین ضمن رعایت اندازه مناسب می توان با گذاشتن دسته هایی در طول نیمکت تا حدود زیادی از این امر جلوگیری نمود.(سعیدنیا،احمد،1379،ص36.)
2-2 اسباب بازی ها و مبلمان بازی کودکان
2-2-1 اهمیت وسایل بازی در پرورش کودکان
امروزه در اکثر کشورهای جهان به خصوص در کشورهای پیشرفته به کودکان در گروههای سنی متفاوت اهمیت فراوان داده می شود. از آن جا که این دوران از مهم ترین و حساسترین دوران زندگی انسان بوده شکل دهنده توانایی های جسمی و روحی نسل آینده هر جامعه ای می باشد،تفکر و برنامه ریزی صحیح و مناسب در زمینه مذکور،از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
از بخش های مهم فضاهای شهری که کودکان در آن حضور دایم داشته و طراحی آنها نیز به اندیشه،تفکر و خلاقیت بسیار دارد زمین های بازی کودکان می باشد. در واقع کودکان با بازی کردن به بروز اندیشه های خلاق خود می پردازند و رابطه محکمی بین ذهن و محیط پیرامون خود ایجاد می‌نمایند بنابراین طراحان به راحتی می توانند با استقرار محیط ها و وسایل مناسب بازی، به پرورش ذهن و خلاقیت کودکان بپردازند.
